Bingöl‘e 2015 yılında bir gök taşı (meteorit) düştü. Sarıçiçek köyüne düşen meteorite bilim insanları köyün ismini verdi. 2018’de Botsvana’ya düşen 2018 LA isimli meteroitin Sarıçiçek’le emsal istikametleri ortaya çıktı. Sarıçiçek üzere 2018 LA da, 4 Vesta asteroitinin güneyinde bulunan Rheasilvia çarpma tabanındaki Antonia kraterinden yaklaşık 23 milyon yıl evvel koptu.
Milletlerarası bir araştırma grubu, atmosferde bir gök taşını yakaladı. Akabinde bu meteorit, 2 Haziran 2018’de Güney Afrika ülkesi Botsvana‘daki Kalahari Çölü’nde bir ulusal parka düştü. SETI Enstitüsü meteor gökbilimcisi Peter Jenniskens‘in liderliğindeki takım, şimdiye kadar alanda 23 göktaşı buldu. Yeni yayımlanan bir çalışma, göktaşının kaynağını gösterdi. Araştırmacılar, bulgularını Meteoritics and Planetary Science mecmuasında yayımladı.
Gök taşı düşmeden önce 1,5 metreydi
Arizona Üniversitesinin Catalina Gökyüzü Araştırması, meteoriti birinci olarak yıldızlar ortasında hareket eden soluk bir ışık noktası olarak tespit etti. Akabinde gökbilimciler Avustralya’daki SkyMapper Teleskopu‘yla asteroitin uzayda döndüğünü gözlemlediler. Dünya seyahatinde, kozmik ışınlar asteroiti sıkıştırdı ve radyoaktif izotoplar oluşturdu. Araştırmacılar, bu izotopları tahlil ederek 2018 LA’in güneş ışığının yaklaşık yüzde 25’ini yansıttığını belirledi. Ayrıyeten asteroitin Dünya’ya düşmeden evvel yaklaşık olarak 1,5 metre boyutunda sağlam bir kaya olduğunu da tespit ettiler.
2018 LA isimli gök taşına ilişkin kesimlerin bulunma anı.
2018 LA, gökyüzünde tespit edildikten kısa müddet sonra atmosferde yanmaya başladı. Ateş topuna dönen meteor, Kalahari Çölü’ne düştü. NASA JPL’nin Yeryüzüne Yakın Cisim Çalışmaları Merkezinden Davide Farnocchia, asteroitin düşüş alanını hesapladı. Düşme alanını doğruladıktan sonra Okavango Araştırma Enstitüsünden Oliver Moses ve Jenniskens, başka bilim insanlarıyla meteoriti aramaya koyuldu. Gök taşlarını aramak için Botswana Milletlerarası Bilim ve Teknoloji Üniversitesinden ve Botsvana Jeoloji Enstitüsünden araştırmacılar da gruba dahil oldu. Aramanın beşinci gününde birinci örneği buldular. 18 gram tartıda ve 3 santimetre büyüklükte bir gök taşıydı. Bu gök taşına düştüğü yerden ötürü “Motopi Pan” ismini verdiler.
23 milyon yıldır uzayda dolaşıyordu
Akabinde araştırmacılar, uzaydaki küçük asteroit müşahedelerini gök taşlarından toplanan bilgilerle birleştirdi. Bulgular, 2018 LA’in Güneş Sistemimizdeki en büyük ikinci asteroit olan Mars ve Jüpiter ortasındaki Vesta’dan geldiğini gösterdi. Vesta, NASA’nın DAWN misyonunun maksadı olduğu için NASA bilgileri de çalışmaya katkı sağladı. Çalışmanın değeri, meteoritin Dünya’ya düşmeden evvel gözlemlenmesiydi. 2018 LA, Dünya’ya düşmeden evvel uzayda tespit edilen ikinci asteroit oldu. Birincisi, 10 yıl evvel Sudan’a düşen 2008 TC3 idi.
2018 LA gök taşına ilişkin bir kesimin boyutu.
Finlandiya Helsinki Üniversitesindeki tahlil, Motopi Pan’ın dev asteroit Vesta’dan kaynaklandığı bilinen Howardite-Ökrit-Diyojenit (HED) göktaşları kümesine ilişkin olduğunu gösterdi. Çalışma başkanı Jenniskens, Sarıçiçek’in de HED kaynaklı olduğunu söyledi. Grup, Ekim 2018’de Botsvana’da 22 tane daha küçük göktaşı buldu. Araştırmacılar, asteroit 2018 LA’in içerdiği malzemesi Howardite olarak sınıflandırdı lakin birtakım kesimleri Diyojenitlere ve Ökritlere daha yakın çıktı.
Dünya’ya düşen tüm HED gök taşlarının üçte biri 22 milyon yıl evvel fırladı. Tahliller, 2018 LA’in de yaklaşık 23 milyon yıldır küçük bir obje olarak uzayda dolaştığını gösterdi. Ek olarak araştırmacılar, meteoritin atmosfere girmeden evvel saatte yaklaşık 60 bin kilometre süratle hareket ettiğini buldu.
